Çocuklarda bronşit ve bronşiolit

Bebeğim ve Biz/Aytülike Keskin

Nezle ve grip belirtileriyle başlayan bronşit ve bronşiolit, vakit kaybetmeden tedavi gerektiren hastalıklardan... Anne-babaların her ikisini de yakından tanımasında yarar var...

İlkbaharın ilk günlerindeyiz ama bu mevsimin de büyük bir kısmı genellikle soğuk geçer. Üstelik hastalığa yakalanma riski de azalmaz. Bağışıklık sisitemi düşük olan çocuklar bu dönemde hastalıklara açık hale gelir. Beyoğlu Özel Avusturya Sen Jorj Hastanesi’nden Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Emsal Sahillioğlu çocuklarda bronşit ve bronşiolit’e dikkat çekti.

Her ikisi de akciğer hastalığı

Bronşiolit, akciğerlerin küçük hava yollarında tıkanıklığa neden olabilen iltihabi bir durumdur. Genellikle 1 aydan büyük ve 2 yaştan küçük çocuklarda ve en sık olarak da 6 aylık bebeklerde rastlanır. Bronşit ise, akciğerdeki büyük hava yollarının iltihabi durumudur. Biraz daha büyük çocuklarda gribal bir üst solunum yolu enfeksiyonunu izleyerek gelişir.

Belirtilere dikkat!

Üst ve alt solunum yolları ve nefes borusunu içine alan bir hastalıktır. Çocuklarda nadiren yalnız başına bir hastalık şeklinde görülür. Önceleri nezle ve grip belirtileriyle başlar, iki-üç gün sonra bu duruma bakteriyel enfeksiyon eklenirse, kuru öksürük, daha sonra da balgamlı öksürük ve hafif ateş çıkar. Çocukta bu esnada özellikle de yaşı küçükse kusma görülür. Doktor tarafından genel durumu değerlendirilen hastanın ateşi yüksekse ateş düşürücüler verilir, vücudun kaybolan veya artan sıvı ihtiyacını karşılayacak tedbirler alınır. 1 yaşın altındaki çocuklarda vücut sıcaklığı 38.5-39 derece ise durum daha da önemlidir ve hastaneye yatırılarak tedavisi gerekebilir. İlk 3 ayın içindeki bebeklerde ateş yükselmeden de ciddi bronşit tablosu gelişebilir.

Tedavi

Bakteriyel enfeksiyon düşünülüyorsa antibiyotik kullanılır. Buhar uygulamasıyla balgam çıkarmaya yardımcı olunur. 5-10 gün içinde balgam azalır, öksürük giderek kaybolarak düzelen bir seyir izler. Şiddetli belirtiler görülen hastalarda hastalığın seyri uzar. Buna yönelik uygulanan tedavi, destek amaçlıdır. Hasta yaşı küçüldükçe oksijen ve sıvı gereksiniminin sağlanması için hastaneye yatırılması gerekir. Eklenmiş bakteri enfeksiyonu yoksa antibiyotik kullanılmamalıdır.

Bronşiolit kış ve ilkbaharda salgına dönüşebilir

Etkeni genellikle virüs olan ve akut seyreden bir küçük hava yolları iltihabı hastalığıdır. RSV en başta gelen nedenidir. Salgınlar mevsimsel dağılım izler. Ilıman iklimlerde geç sonbaharda başlar, ilkbahar ortalarına kadar devam eder. Ocak ve Mart aylarında en yüksek noktaya ulaşır. Çocukların yüzde 50’si hayatlarının ilk kışında RSV ile enfekte olabilirler. 3 yaşına gelen çocukların yüzde 100’ü en az bir kere enfekte olur. Ağır solunum yolu bulguları olanların mutlaka hastanede tedavi edilmesi gerekir. RSV, solunum damlacıklarının direkt inokulasyonu ile bulaşır. Bunun için aeresol ve taşıyıcılara ihtiyaç vardır. Etkilendikleri yaş itibariyle hasta çocukların kreşe gönderilmemesi ve kreş personelinin salgın dönemlerinde ellerinin sık sık yıkanması konusunda çok iyi eğitilmiş olması gerekir. Hastalık, sıradan bir üst solunum yolu enfeksiyonu gibi başlar: Nezle, hafif ateş, iştahsızlık ve huysuzluk vardır. Bebeklerde bir gün içinde hızla kötüleşen göğüs inip kalkmaları, soluk alırken zorlanma, hışıltı, morarma ve bitkinleşme ortaya çıkar. Ateş 39 derece civarında veya daha da yüksektir. Hastalığın ciddi seyretmesine zemin hazırlayan durumlar olabilir, bunlar: 

Prematürite Kardiyopulmoner hastalık, Ümmin yetmezlik,

Metabolik ve nöromuskuler hastalıklardır. Söz konusu hastalık 2-6 ay arasındaki erkek çocuklarda kızlardan daha sık görülür. Anne sütü almamak, annenin veya evdeki diğer kişilerin sigara içmesi hastalığa eğilimi arttırır. Öksürük ve solunum sıkıntısı başlamasından sonraki ilk 2-3 gün çok önemlidir. Hafif vakalarda belirtiler üç gün içinde kaybolur.

Soğuk algınlığı ve soğuk algınlığı benzeri hastalıklar

Soğuk algınlığı, birçok değişik patojen tarafından meydana gelen ve benzer klinik tabloları içeren hastalıklardan oluşur. En çok viral etkenlerden (virüslerden) kaynaklanırlar. Soğuk algınlığının tipik klinik yapısı tanıyı kolaylaştırır: Nezle, konjuktivitis, hapşırma, boğazda tırmalanma hissi ve öksürük soğuk algınlığına işaret eder. Ayırıcı tanıda; alerjik nezle, başlangıç dönemindeki boğmaca, ilk 6 aylık bebeklerde streptokok enfeksiyonu düşünülmelidir. Tedavi Bu hastalıkların tedavisi tamamen semptomatiktir. Antibiyotikler soğuk algınlığının kendisini etkilemez. Otitis media (orta kulak iltihabı), sinüzit, pnömoni (zatürre) gibi ikincil enfeksiyonların eklendiği durumlarda kültür sonuçları ve yaşa göre olası etkenler düşünülerek antibiyotik verilir. Burun damlaları ve antihistaminikler doktor kontrolünde ve sınırlı kullanılabilir.