İş görüşmesinde nelere dikkat edilmeli?
Cosmopolitan/ Can Yayımlar
Zordur iş bulma süreçleri. İşi bulduktan sonra bir de bu pozisyon için doğru kişi olduğunuzu ispatlamanız gereken bir sürü sınav çıkar karşınıza. Süreç ön yazı (Cover letter) ile başlar; IQ testleri, yabancı dil sınavları derken sıra iş görüşmesine gelir!
İş görüşmesi çok korkulacak bir şey midir? Her görüşmede dersine hiç çalışmamış ama şans eseri sözlüye kaldırılmış öğrenciler gibi heyecanlı ve tedirgin olmak zorunda mıdır insan? Nedir eksik ya da yanlış yapılan? Tuzak sorulara nasıl cevaplar vermek gerekir? Nedir bu işin anahtarı? Bu gibi sorular, müstakbel şirketinize iş görüşmesine giderken bütün yol boyunca kafanızı kurcaladıysa yazımızın devamını okumanız endişelerinizi biraz olsun azaltacaktır.
Görüşme öncesine dikkat!
Duruşunuz, nasıl giyindiğiniz ve sorulara verdiğiniz cevaplar kadar önemlidir bir iş görüşmesinde. Şık giyinmeniz önemlidir ama sizi boğan, hareketlerinizi kısıtlayan giysiler yerine daha önceden giydiğiniz ve kendinize yakıştığını bildiğiniz kıyafetlerin içinde kendinizden çok daha emin olacaksınız. Eğer tasarım becerilerinizi kullanacağınız bir işe başvuruyorsanız dövmelerinizi, aykırı stilinizi ön plana çıkaran bir giysi tercih edebilirken, banka için yaptığınız iş başvurusunda biraz daha ciddi giyinmeniz karşı tarafın gözünde iyi bir izlenim bırakmanızı sağlar. Yani başvurduğunuz işe göre giyinmek şart! Ayrıca görüşme odasına girmeden önce mutlaka lavaboya uğrayın. Son bir kez aynada kendinize bakmanız, güven duygunuzu artıracak ve tabii olası kusurları önceden görmenizi sağlayacaktır. Saçlarınıza son halini verin ve makyajınızı tazeleyin. Böylece görüşme sırasında saçlarım nasıl görünüyor gibi anlamsız kaygılara kapılmanıza gerek kalmaz.
İş görüşmesinde nelere dikkat edilmeli?
Görüşme sırasında
Efendim, dünyada pek çok iş görüşmesi stili mevcuttur ve her gün bu konuda yeni yeni makaleler yayımlanıyor. Lakin bu doğru insan seçimi tekniklerini kendilerine göre uyarlayan patronlar, kendilerinin bile cevaplandıramayacağı sorular sorabiliyor ve bunlara verilen cevaba göre çalışacakları kişilere karar veriyorlar. Yine de çeşidi ne olursa olsun her görüşmede işinize yarayan belli başlı teknikler vardır ki bunlardan da en önemlisi ne olursa olsun tane tane konuşmanızdır. Limitli bir süreniz olmadığı için, yavaş konuşmanız size söyleyeceğiniz cümleyi kafanızda tasarlayıp bitirme şansı tanıyacaktır. Bu da istenmeyen ara sesleri (ııı, ooo, aaa gibi) engelleyecektir. Sakin, duru ve bekleme yapmadan konuşan bir kişi ise, dinleyicilerinde hazırlıklı gelmiş, ne düşündüğünü ve söylediğini bilen bir kişi imajı yaratır. Şimdi gelelim iş görüşmesinin çeşidine göre yapabileceklerinize...
İş görüşmesinde nelere dikkat edilmeli?
Bireysel iş görüşmesi
Genel sorular
En yaygın görüşme tipidir. Tek başınıza odaya girersiniz ve karşınızda ne konuda uzman olduğunu bilmediğiniz bir sürü insan sıralanmıştır. Herkes uzman olduğu yerden sormaya başlar ve cevaplarınıza göre ellerindeki kara kaplı defterlere notlar alırlar. Başlarda biraz ürkütücü bir ortam olsa da, panik yapmayın. “Hoş geldiniz, nasılsınız” gibi giriş merasimleri bunun içindir. Genellikle “Bizim hakkımızda ne biliyorsun?” cümlesiyle açılış yapılır, “Neden bu pozisyonu istiyorsun”a kadar gider. Bu sorulara hazırlıksız olmanız daha ilk dakikalarda sayı kaybetmeniz demektir. Bunun olmaması için firmanın öne çıkan birkaç genel ve teknik özelliklerini ezberlemenizde fayda var ve ayrıca başvurduğunuz pozisyonla ilgili mutlaka bilginiz olmalı. Bir banka işe alımında şirketin yıllık cirosu ile birlikte Merkez Bankası başkanının ismini sorduklarına, aynı şekilde pilot/hostes görüşmelerinde ulaştırma bakanının adını ve şirketin kaç uçağa sahip olduğunu sorduklarına pek çok kez şahit oldum. İnternetten kısa bir araştırma yapmanız zaten size şirket hakkında kısa bilgiler verecektir. Bu küçük ama altın değerindeki bilgiler sizi görüşme sonrası pişmanlıklarından kurtarır. “Kaç görüşmeye giriyorum, bu kadar şirketten hangi birinin nesini ezberleyeyim” diyenlerdenseniz, küçük bir deftere çıkarttığınız özetlere bakmanızı kimse sorun etmez. Hatta hazırlıklı geldiğinizi düşünerek artı puan bile verebilirler. Teknik bilgi gerektiren bir işe başvuruyorsanız, doğal olarak teknik soruların gelmesi kaçınılmazdır. Bu sorular bazen kasıtlı olarak sizi zorlamak için sorulmuş olabilir. İsmini bile duymadığınız bir şey sorduklarında notunuzu aldığınızı ve bunu mutlaka öğreneceğinizi söyleyin. İnanın bu tavır, sizi vereceğiniz “bilmiyorum” cevabından çok daha ileriye taşıyacaktır. Bilmediğinizi saklamaya çalışmak yerine öğrenmeye açık olduğunuzu gösterin.
İş görüşmesinde nelere dikkat edilmeli?
Neden siz, neden bu şirket?
İkinci gelmesi muhtemel soru, “Neden bizimle/bu pozisyonda/iş dalında çalışmak istiyorsunuz” olacaktır. Siz hevesle şirketin iyi yanlarını, hayalinizdeki işin her zaman bu olduğunu saymaya başlamışken “Peki, hiç mi kötü yanı yok” şeklindeki ters köşe sorularına hazırlıklı olun. Olmazsa olmaz bir diğer soru ise “Neden sizi tercih edelim” sorusudur. Bu soruyu iyi cevaplamak için, başvurduğunuz işin hangi yetenekleri gerektirdiğini iyi bilmelisiniz. Bir organizatör gibi takım oyuncusu mu arıyorlar, yoksa tek başına hatasız çalışabilecek birini mi? Hangi vasıflarınızın bu pozisyon için daha uygun olduğunu düşünüyorsanız onları ön plana çıkartın. Hatta bu konuda yaşadıklarınızdan bir anı bile anlatabilirsiniz. Yalnız unutmayın ki biraz abartma hakkınız olsa da, belli bir sınırı geçip kendinizi olduğunuzdan farklı tanıtmanız gerçek yeteneklerinizden farklı bir işe başlamanıza neden olabilir. İlk hevesle bir-iki ay çalışabilseniz dahi, size uygun olmayan bir işte devamlı çalışmayacağınızı unutmayın. Bu yüzden özgeçmişiniz, yapabilecekleriniz ve bir işten beklentileriniz konusunda mümkün olduğu kadar dürüst olun ve dünyada sizin için sadece bu işin olmadığını hatırlatın kendinize. Çalışma şartlarının uygun olmadığını düşünüyorsanız işi kabul etmeyin. Kısa süre de olsa istemediğiniz bir işte çalışmak sizin için olumsuz bir imaj yaratacaktır. İnsan kaynakları yetkilisinin sizi sevmesindense size uygun olan sevdiğiniz bir işi yapmanız çok daha önemli.
İş görüşmesinde nelere dikkat edilmeli?
Kendinizi beş yıl sonra nerede görüyorsunuz?
Eğer şirketin içindeki yükselme hızınızı ön göremiyorsanız vereceğeniz her cevap garip kaçacaktır. Çok düşük veya yüksek bir mevki söylemeniz hakkınızda yanlış izlenimlere yol açabileceğinden en kestirme cevap şudur: “İşimi iyi yaptıktan sonra kariyer zaten kendi kendine oluşur. Bir insan önce işini çok iyi yapmalı. Onda usursuzlaştıktan sonra hayat zaten karşısına yeni fırsatlar getirir.” Bu söylemler kariyerinizden çok iş odaklı olduğunuzu ve bunun için de takım çalışması ve zaman yönetimine çok önem verdiğinizi gösterecek.
Zeka soruları
Herkes sormaz ama yine de karşınıza
çıktığında afallamanız için baştan
bilgili olmanızda fayda var. Bu tarz sorular genellikle “Elinde 3 ve 5 litrelik şişeler var. Nasıl 4 litre elde edersin” klasiklerden başlayarak “Bugün
Türkiye’de kaç adet piyano akortçusu vardır” gibi sorulara kadar gidebilir. Bu sorulara genel olarak “Quant” soruları
deniyor. Burada ölçülmek istenen ezber bilginizden çok hakkında hiçbir bilgi sahibi olmadığınız bir konuda nasıl bir çözüm yaklaşımı gösterdiğinizdir.
Kısa bir internet araştırmasından sonra aslında oturduğunuz yerden dünyanın çevresini yaklaşık olarak ölçmenin ya da bir otobüse kaç pinpon topu
sığdırabileceğinizi hesaplamanın zor olmadığını göreceksiniz.
İş görüşmesinde nelere dikkat edilmeli?
Kendinizi hangi meyve olarak tanımlarsınız?
Bu tuzak soru karşısında ne cevap verebileceğinizi bilmeniz önemlidir. İpucunu vereyim: Önemli olan hangi meyveyi seçtiğiniz değil, onu neden seçtiğiniz... Bu yüzden aklınıza ilk geleni söylemeyin. Biraz düşünme payı isteyin ve doğruyu seçtiğinizi düşündüğünüzde sebepleriyle birlikte açıklamaya başlayın.
Sonuç
Er ya da geç mutlaka iş görüşmesine gireceksiniz. Görüşmede başarılı olmanızın en önemli anahtarı yazının başında da belirttiğimiz gibi sakin konuşmanız ve size sorulan sorulara kendinize güvenli bir şekilde cevap vermeniz. Unutmayın hiçbir şirket sizin son çareniz değil. Olumsuz cevap aldığınız bir iş başvurusu da sizin başarısız olduğunuzu değil, sadece aradıkları insan olmadığınızı gösterir. Bu nedenle iş arama sürecinde kendinize olan güveninizi asla kaybetmeyin. Doğru işi zamanla bulacaksınız.
Çalışırken sonuç odaklı olduğunuzu, bunun için takım çalışmasına ve iyi zaman yönetimine çok önem verdiğinizi mutlaka belirtin.