Listeria bakterisi hamilelikte çok tehlikeli

Bebeğim ve Biz/Zuhal K. Eyüboğlu

Hamilelik, anne adayları için mutlu ve heyecanlı bir dönem. Ancak bazı sağlık sorunları ve enfeksiyonlar bu pembe tabloyu bozabiliyor. Listeria bakterisi de ciddiye alınması gereken enfeksiyon etkenlerinden biri. Ve maalesef 9 aylık hassas süreçte istenmeyen sonuçlara neden olabiliyor...

Beslenme uzmanları anne adaylarına; çiğ et, pastörize edilmemiş ürünler ve yıkanmamış sebze-meyvelerin tüketilmemesi gerektiğiyle ilgili sıklıkla uyarıda bulunurlar. İşte bu uyarının nedeni tam olarak “Listeria Bakterisi”! Son derece tehlikeli bir bakteri olduğu için anne adayları bu uyarıları mutlaka ciddiye almalı. Acıbadem Hastanesi’nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı-Perinatolog Doç. Dr. İbrahim Bildirici, konuyla ilgili bilgi verirken; yakın zamanda karşılaştığı bir vakayı; listeria bakterisi kapan bir anne adayının ve bebeğinin hikayesini de bizimle paylaştı.

Listeria bakterisi nedir?

Listeria toprakta ve suda bulunan bir bakteri. Sebzeler topraktan kontamine olabilirken, hayvanlar da listeria için taşıyıcı olabiliyorlar. Listeria pişmemiş etler, çiğ deniz ürünleri, pişmemiş sebzeler, pastörize edilmemiş süt, pastörize edilmemiş sütle hazırlanan yemekler ve ısıtıp yenilebilecek hazır gıdalarda bulunabiliyor. Bakteri pişirilmeye hazır açıkta beklemiş gıdalarda üreyebiliyor. Şarküteri etlerinde ise pişirmeyle paketleme arasında kontaminasyon (bulaşma) olabileceği düşünülüyor. Yiyeceklerin çiğ et veya iyi yıkanmamış sebzelerle teması da bulaşmaya yol açabiliyor. Pastörizasyon ve iyi pişirme listeria’yı öldürüyor.

Hamilelikteki etkileri

Listeria çok nadir görülen bir enfeksiyon. Dolayısıyla ülkemizde ancak birkaç binde 1 hamilede ortaya çıktığı düşünülüyor. Hamilelikte plasenta yoluyla kolaylıkla bebeğe geçip ölümcül olabilecek bir enfeksiyon… Bazı durumlarda ortaya çıkış nedeni bilinmiyor. Hamilelerin bu tür besinlerden uzak durmaları, dondurulmuş besinleri ise çözüldükten sonra hızlıca ve iyi pişirerek yemeleri gerekiyor.

Önlem almak için... 

Pastörize sütler tüketin ya da sütü evde en az 5 dakika kaynatın. 

Pastörize edilmemiş yumuşak peynirler yemeyin.

Hamilelikte hot dog ve soğuk şarküteri etlerini yemekten kaçının. 

Buzdolabında saklanan tütsülenmiş deniz ürünlerini yemeyin.

Tüm meyve ve sebzeleri iyi yıkayın.

Yiyecekleri hazırlamadan önce ellerinizi iyice yıkayın. Hazırlık yaptığınız yüzeylerin temiz olmasına dikkat edin.

Buzdolabını 4 santigrat dereceden düşük soğuklukta tutun.

Buzdolabının içini sık sık temizleyin.

Pişmiş yiyeceklerin çiğ et ve yıkanmamış sebzeyle temas etmesini önleyin.

Et, tavuk ve yumurtalı yemekleri iyi pişirin.

Soğukta muhafaza edilmesi gereken gıdaları hızlıca buzdolabına veya buzluğa koyun.

Belirtileri neler?

Hastalığın kuluçka süresi 2-60 gün arasında değişiyor. Listeria enfeksiyonu kendisini hafif grip benzeri bulgular, baş ağrısı, kas ağrıları, ateş, titreme, bulantı, kusma, mide rahatsızlıkları ve ishalle gösterebiliyor. Eğer sinir sistemini tutarsa ense sertliği, oryantasyon bozukluğu, istemsiz kasılmalar gibi dramatik bir tablo ile ortaya çıkabiliyor. Hamilelikte listeria bazen anne adayında hiçbir bulguya yol açmadan erken doğum sancılarına neden olabiliyor. Bebeğin iyilik halinde ani bozulmaya yol açabiliyor. Hamilelikte listeria bulguları ya da sebebi belirlenemeyen ateş varlığında hemen doktora başvurmak gerekiyor. Özellikle 2 ay öncesine kadar şüpheli bir gıda tüketimi varsa kan sayımı, beyaz küre tayini, kan kültürü dahil testler yapılmalı ve listeria bulguları hatta şüphesi varlığında uzun süreli antibiyotik tedavisine başlanmalı. Bu, hem anne adayı hem bebeği tedavi edecektir. Aksi takdirde erken hamilelikte düşük, ilerleyen hamilelikte erken doğum, anne karnında ölümve yenidoğanda ciddi sağlık sorunları oluşturabiliyor.

Küçük Bora’nın hikayesi

Listeria bakterisinin neden olduğu enfeksiyonun hamilelikte görülmesi, hem anne adayı hem de bebek açısından çok riskli. Yakın zamanda Acıbadem Hastanesi’nden Kadın Hastalıkları ve
Doğum Uzmanı-Perinatolog Doç. Dr. İbrahim Bildirici, böyle bir vakayla karşılaşmış. Bu enfeksiyonun erken teşhisinin hayati önem taşıdığını belirten Doç. Dr. İbrahim Bildirici, hızlı ve doğru tanı ile Küçük Bora’nın hayatını kurtardıkları için
büyük mutluluk duyduklarını söylüyor.

Anne ve bebeğin hayatı risk altındaydı…

Özel bir sigorta şirketinde çalışan 28 yaşındaki Yeşim Taşman Bilgel’in hamileliği 35. haftaya kadar son derece sağlıklı ilerlerken, bir gece aniden gelişen şiddetli bir karın ağrısıyla uyanmış. Saatler geçmiş ve ağrı bir türlü dinmeyince eşiyle birlikte Acıbadem Maslak Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Polikliniği’ne başvurmuşlar. Genel Cerrahi Uzmanı Dr. Canan Genim, bu döneme gelinceye dek hamileliğinde herhangi bir sorunu olmayan Yeşim Taşman Bilgel’in sağlık durumunun ciddiyetini fark ederek hemen hastaneye yatış kararı almış. Aniden gelişen ciddi karın sancısında akla ilk gelebilecek sorun, akut apandisit olmuş. Ancak Dr. Canan Genim, yaptığı detaylı muayene ve tetkikler sonucunda Yeşim Taşman’ın sorununun apandist olmadığına karar vermiş ve genç kadını bana yönlendirdi. Yaptığım ileri düzey ultrasonografi ve renkli doppler sonucunda Yeşim Taşman Bilgel’in bebeğinin hayatının risk altında olduğunu tespit ettim. Geçen her sürenin anne adayının ve bebeğin sağlığını tehdit ettiğine karar verince, Yeşim Taşman Bilgel’e sorununun apandisit olmadığını büyük ihtimalle ciddi bir enfeksiyon olduğunu belirterek, kendisini zaman kaybetmeden doğumhaneye aldım.

Anında müdahale!

Yeşim Taşman Bilgel, dakikalar içinde alındığı doğumhanede sezaryenle 3 kilo 200 gram ağırlığındaki oğlu Bora’yı dünyaya getirdi. Doğum suyu gelmeyen hamilelerde, bu tabloya nadir görülen rahim içi bir enfeksiyonun yol açtığından da şüphelendim ve anneden kültür aldım. Yenidoğan uzmanını da bebekten kültür alınması ve hızla antibiyotik tedavisine başlanması gerekliliği konusunda uyardım.

Teşhis binde 1 oranında görülen “Listeria Bakterisi”

Alınan kültür sonucu, genç kadının ‘Listeria’ adlı bir bakteri ile enfekte olduğu ortaya konuldu. Enfeksiyona aynı zamanda yaşam savaşı veren Bora’da da rastlanınca, hem anne hem bebeğe anında antibiyotik tedavisine başlandı. Yoğun bakım ünitesine alındıktan sonra 2 hafta boyunca uygulanan antibiyotik tedavi sayesinde Bora günlerce verdiği yaşam savaşını kazandı ve sağlığına kavuştu.