Rubella'ya dikkat

Bebeğim ve Biz/Başak Doğru

Halk arasında kızamıkçık olarak bilinen rubella oldukça yaygın görülen bir enfeksiyon. Genellikle çocuklarda rastladığımız bu enfeksiyon, hamilelikte de görülebiliyor...

Büyük bir umut ve mutluluktur hamilelik dönemi. Sizden bir parçayı hayata getirmenin gururudur. İlk günden itibaren onu kucağınıza alacağınız günün hayalini yaşarsınız. Hem de tam dokuz ay! İşte bu dokuz aylık zorlu süreçte hem ilk gelişim dönemini karnınızda tamamlayan bebeğinize, hem de kendinize çok dikkat etmeniz gerekir. Çünkü sizin geçirebileceğiniz herhangi bir hastalık onu da etkileyebilir. Birçoğumuzun küçük yaşta geçirdiği kızamıkçık hastalığı bunlardan biridir. Kızamıkçık, yani rubellayı eğer küçükken geçirmediyseniz ve aşı olmadıysanız hamilelikte yakalanma ihtimaliniz olabilir. Rubella hamileliğin ne kadar erken döneminde geçirilirse, düşük veya bebeğin sağlığına zarar verme riski de o kadar artar. Özel Çamlıca Hastanesi’nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Güçlü Kaleağası, rubella enfeksiyonundan korunmanın yolları ve tedavisi hakkında bilgi verdi.

Rubella (kızamıkçık) enfeksiyonu

Rubella oldukça yaygın görülen bir virüs enfeksiyonudur. Hamilelik sırasında geçirildiğinde bebekte ciddi sorunlara neden olabilir. Rubella (kızamıkçık) döküntülerle birlikte görülen ateşli bir viral enfeksiyondur. Genelde çocukluk çağında geçirilen bu hastalık, yaklaşık 3 gün kadar sürer ve çoğu zaman kızamıktan çok daha hafif seyreder. En önemli belirtileri, yüzden başlayıp vücuda yayılan ve üç gün süren tipik döküntü, hafif ateş, iştahsızlık, öksürük, baş ağrısı ve eklem ağrısıdır. Döküntü dışındaki belirtiler hafiftir ve bazen 1-2 hafta kadar sürebilir. Hatta hastalık bazen o kadar hafif seyreder ki hastalık geçirilip geçirilmediği bile anlaşılamaz. Rubella erişkinlerde biraz daha şiddetli seyredebilir ve eklem ağrıları görülebilir. Hastalık geçirildikten sonra kişide kalıcı bir hasar bırakmaz. Enfeksiyonu geçiren kişi bağışıklık kazanır ve bir daha rubellaya yakalanmaz. Hastalığın kuluçka süresi 14-23 gündür. Yani hasta kişi biriyle temas ettikten 14-23 gün sonra belirtiler ortaya çıkar. Rubella günümüzde büyük ölçüde önlenebilen bir hastalıktır ve önlemenin tek yolu aşılanmaktır. Aşı sonrasında kalıcı bağışıklık gelişir. Üreme çağındaki erişkinlerin çok büyük bir kısmı ya çocukluk çağında geçirdikleri için ya da aşılandıklarından dolayı rubellaya karşı bağışıklık taşırlar. Rubellaya karşı bağışıklık olup olmadığı kanda yapılacak olan serolojik bir incelemeyle kolaylıkla anlaşılabilir. Rubella IgG’nin pozitif olması, o kişinin kızamıkçığa karşı bağışıklığının olduğunu gösterir.

Hamilelikte rubella

Rubella enfeksiyonu hamilelik sırasında geçirildiğinde bebekte ciddi hasarlara ya da düşüklere neden olabilir. Amerika Birleşik Devletleri’nde 1964-1965 yıllarında yaşanan salgın sonucunda 20 binden fazla bebek anomalili olarak doğmuş, 10 binden fazla hamilelik ise düşükle sonuçlanmıştır. Rubella aşısının 1969 yılında kullanıma girmesinden sonra ise büyük salgınlar önlenmiştir. Ancak yine de dünyanın değişik bölgelerinde küçük çaplı salgınlar yaşanmıştır. Günümüzde üreme çağındaki pek çok kadının bu hastalığa karşı bağışıklığının olması nedeniyle rubellaya bağlı doğumsal kusurların görülme sıklığı son derece azalmıştır. Anneleri hamileliğin ilk trimester’ında (ilk 3 ay) rubella geçiren bebeklerin yaklaşık dörtte 1’i, bir ya da birden fazla sayıda doğumsal kusurla dünyaya gelirler. Bu durum konjenital (doğumsal) rubella sendromu olarak adlandırılır. En sık karşılaşılan doğum defektleri arasında; görme kaybı ve tam körlükle sonuçlanabilen göz problemleri, işitme kaybı, kalp anomalileri, zeka geriliği ve serebral palsi sayılabilir.

Konjenital rubella sendromu (doğumsal kızamıkçık)

Konjenital rubella sendromu olan çocukların önemli bir kısmı ileriki yaşamlarında yürüme ve öğrenme güçlüğü yaşarlar. Öte yandan hamilelikte geçirilen rubella, sıklıkla düşük ve ölü doğumlara da neden olur. Bebekte konjenital rubella sendromu ortaya çıkma riski, hastalığın hamileliğin hangi döneminde geçirildiğiyle yakından ilgilidir. Hastalık ne kadar erken dönemde geçirilirse, risk o kadar artar. En büyük risk ilk trimester’da (ilk 3 ay) rubellla geçirilmesidir. Böyle bir durumda bebeğin etkilenme ya da düşük olma riski yüzde 25-80 arasında değişir. İkinci trimester’ın (ikinci 3 ay) başlarında geçirildiğindeyse konjenital rubella riski yüzde 1 civarına iner. 20. haftadan sonra ise nadiren doğum defektine neden olur. Bazı bebeklerde ise kalıcı olmayan sağlık sorunları görülebilir. Bunlar arasında en sık karşılaşılan, düşük doğum ağırlığıdır. Ayrıca zaman zaman beslenme problemleri, ishal, zatürre, menenjit ve anemi gibi tablolar görülür. Geçici kanama bozukluklarına bağlı olarak cillte mor-kırmızı lekeler olabilir. Bebekte karaciğer ve dalak büyümesi saptanabilir.

Konjenital rubella sendromunun tedavisi

Ne yazık ki konjenital rubella sendromunun belirli bir tedavisi yoktur. Kan ve karaciğer sorunları gibi yenidoğan döneminde sıkça karşıla şılan sorunlar çoğu zaman kendiliğinden tedavisiz iyileşir. Görme ve işitmeyle ilgili sorunların bir kısmı ise erken cerrahiyle düzeltilebilir ya da en azından daha iyi hale getirilebilir.