Sosyal Yumurta Dondurma

Pelin Hasçalık

Yumurta dondurma genel anlamda, kadın yumurtalıklarında bulunan yumurta hücrelerinin vücut dışına alınarak laboratuar ortamında dondurularak saklanması demek. Yardımcı üreme tekniklerinin en sık bilineni olan tüp bebek işlemler inin temeli olan yumurta toplanması kişinin o anki taleplerine göre şekillendiriliyor. Feminfer til Kliniği Kadın Hastalıkları ve Doğum Üreme Sağlığı Reprodüktif Endokrinoloji ve Tüp Bebek Uzmanı Op. Dr. Şule Esatağaoğlu, üreme sağlığı konusunda sunulan çözümlerin kişisel ve o esnadaki ihtiyaç ve taleplere göre yasal sınırlar dahilinde yapılan uygulamalar olduğunu söylüyor: "Eğer kadın hemen çocuk sahibi olmak istiyorsa, bu yumurtalar laboratuar ortamında döllenir ve oluşan embriyolar rahim içine verilir. Ya da embriyo dondurma işlemiyle döllenmiş ve embriyo haline getirilmiş halde saklanarak aylar, yıllar sonra rahim içine verilerek gebelik sağlanabilir."

Özellikle iş gücüne katılan ve eğitimine öncelik veren kadın sayısının artmasıyla anne olmanın ileri yaşlara ertelenmesi, tüp bebek ve yumurta dondurma işlem sayısını artıran faktörlerden. Dr. Esatağaoğlu, dünyada ve ülkemizde yapılan anketlere göre kadınların bu uygulamalar hakkında çok az bilgi sahibi olduğunu ve dolayısıyla hayatlarını şekillendirmekte güçlük yaşadıklarını vurguluyor. "Tıbbi, sosyal ya da psikolojik nedenlerle üreme ertelenmesi, giderek daha güncel bir konu haline geliyor. Kadın yumurta hücrelerinin vücut dışına alınıp saklanması öncelikle genç yaşta özel sağlık sorunlarıyla karşılaşmış (kanser ya da diğer kemoterapi, radyoterapi gerektiren hastalıklar) ve tedavinin yumurtalıklarını etkileyeceği bilinen kadınlar için bir çözüm olarak uygulanmaya başlandı. Bu sayede, tedavi sonrası saklanmış yumurtalarla kadınların gebe kalma şansları devam edebildi.
Uygulama zamanla kendi isteğiyle gebeliğini ertelemek isteyen kadınlara da yapılır hale geldi ki, biz buna sosyal yumurta dondurma diyoruz. Biliyoruz ki 35 yaşın üzerinde doğurganlık dramatik olarak azaldığı için kendini çocuk sahibi olmaya hazır hissetmeyen, imkan ya da fırsat bulamayan kadınlar için yumurtaların saklanması iyi bir seçenek. Prosedür için ideal yaş aralığı ise 32-37. Fakat tabii ki yumurta kapasitesine göre bu süre uzatılabiliyor."

Yumurta donduran kadınların, sakladıkları yumur talarını kullanmasalar bile dondurmayan kadınlara göre daha çok oranda anne olduklarını gösteren
araştırmalar olduğundan bahseden Dr. Esatağaoğlu dondurma işleminin teknik kısmını da anlatıyor: "Mevcut yumurtaları büyütmek ve fazla sayıda yumurta üretmek için yumurtalara uygun büyüklüğe gelinceye kadar ilaç ve iğne yapıyoruz. Yumurtalar büyüdüğü zaman çatlamaları için iğne yapıp, 35-36 saat sonra hafif bir anestezi ile topluyoruz. Buraya kadar süreç tüp bebek tedavisi ile aynı. İşlemler ortalama 10-14 gün sürüyor ve 3-4 günde bir ultrason takibi yapmak gerekiyor. Toplanan yumurtalar embriyoloji laboratuarına veriliyor ve dondurularak depolanıyor. Saklama süresi kişinin kararına bağlı ve her beş yılda bir laboratuar kararınızı soruyor. Uygun olduğunuz zamanda yumurtalar çözülüyor ve döllenerek oluşan embriyo rahminize anestezi gerektirmeyen bir işlemle verilerek gebelik sağlanıyor. İsterseniz bu aşamadan sonra oluşmuş diğer embriyolarınızı da saklamanız mümkün oluyor."

Doğal yollarla gebelik sağlamanın öncelik olması gerektiğini söyleyen Dr. Esatağaoğlu, eğer imkan varsa gebeliği ertelememe taraftarı. "Bu amaçla, özellikle 30 yaş üzeri her kadının muayenesinde yumurta kapasitesini değerlendirmek ya da bu yönde talepte bulunmak önemli. Yumurta kapasiteniz düşükse, yaşınız kaç olursa olsun çözüm üretmek gerekebilir. Üreme sağlığı ve üreme hormonları uzmanları olarak, hızlıca gelişen ve değişen bu imkanları önermek bizim için sorumluluk niteliğinde."