Edebiyat Modayı Nasıl Besliyor?

Yazı: Selin Yıldız

Edebiyat ve moda, birbirinden apayrı dünyalar gibi görünse de aslında ortak bir yönleri var: Hikâye anlatmak. Moda, herkesin kendi zevkleriyle farklı tarz anlayışlarına dönüşürken, edebiyat da bunu kelimelerle kuruyor. Son yıllarda ise bu iki disiplin arasındaki etkileşim giderek daha görünür hale gelmeye başladı. Defilelerden tasarımlara, ünlülerin kitap tercihlerinden pop-up etkinliklere kadar edebiyat, modanın ilham kaynaklarından biri oldu.

Anna Sui’nin Agatha Cristie’den ilham aldığı 2024 Sonbahar Koleksiyonu defilesini Strand Kitabevi’nde gerçekleştirmesi, Thom Browne’un Edgar Allen Poe'ya saygı duruşu niteliğindeki Sonbahar/Kış 2024 şovunda Kuzgun şiirini Carrie Coon’a okutması ve kitaplardan fırlamış kahramanlar gibi gözüken tasarımlar yaratmış olması ya da Undercover’ın konuklarına Wim Wenders tarafından seslendirilmiş bir şiiri dinletmesi bu yakınlaşmanın yalnızca birkaç örneği. Loewe, İlkbahar/Yaz 2025 erkek koleksiyonunu Susan Sontag’ın Against Interpretation kitabından ilham alarak şekillendirirken, Karl Lagerfeld’in Paris’te açtığı Librairie 7L, modayla edebiyat arasındaki bağın en somut göstergelerinden biri olarak hala hatırlanıyor.

Ancak moda dünyasının kitaplara duyduğu ilgi yalnızca tasarımlarla sınırlı değil. Kitap, bir aksesuar olarak da kendini gösteriyor. Kaia Gerber daha önce Paris Moda Haftası’nda elinde kitapla objektiflere yansımıştı. Kendall Jenner gibi isimler de aynı şekilde sosyal medya hesaplarını edebiyat sevgisini yansıtan karelerle dolduruyor. Kitap kapağı ve başlığı, tıpkı bir çanta ya da ayakkabı gibi stilin bir parçasına dönüşüyor. Görsel ya da sesli anlatımlara kıyasla daha derin bir kültürel sermaye sunan metinler, günümüzün dijital çağında moda için marjinal bir hava yaratma aracı haline geliyor.



Edebiyat, yalnızca ilham vermekle kalmıyor, aynı zamanda yeni topluluklar oluşturuyor. Ve bu topluluklar moda yoluyla gerçekleştiriliyor. Geçtiğimiz yaz Miu Miu’nun ‘Yaz Okumaları’ pop-up etkinlikleri, Paris şehrini büyük bir entelektüel alana dönüştürmüştü. Kaia Gerber’in pandemi döneminde başlattığı kitap kulübü ise bugün Library Science adı altında büyüyerek çağdaş edebiyatı öne çıkaran bir platform oldu. Sosyal medyanın edebiyatı besleyebileceğinin bir kanıtı niteliğindeki bu platform üzerinden kitapseverlerle sohbetlere başladı. Özellikle yeni jenerasyon moda akımlarında önemli bir yere sahip olan Dua Lipa’nın Service 95 ve Dakota Johnson’ın Tea Time projeleriyle birlikte ise edebiyat ve moda arasındaki bağ, artık yalnızca bir akım olmaktan öteye geçerek kültürel bir hareket haline geliyor.