Yaşamın ilk 3 yılı organik beslenme çok önemli

Bebeğim ve Biz/Aytülike Keskin

Organik beslenme, son yılların en popüler konularından… Uzmanlar bu konunun önemine özellikle çocuklar açısından dikkat çekiyor. O halde her anne-baba, organik gıda tanımından emin olmalı!

Avrupa Birliği’nin organik ürünlerle ilgili mevzuatına uyum sağlamak amacıyla 2004 yılında çıkarılan “Organik Tarım Kanunu” ile, organik ürünler hayatımıza girmeye başladı. Bu kanun kapsamında üretilmeye başlanan organik ürünler, gün geçtikçe çoğaldı ve tüketicinin ilgisini çekti. Her ne kadar hala lüks tüketim gibi algılansa ve fiyatları yüksek olsa da, son yıllarda Türkiye’de organik tarım üretiminin artması ile marketlerimizin raflarında bolca organik ürün görür olduk. Peki, organik ürün nedir, bunu nasıl anlayabiliriz ve çocuklar için organik beslenme neden bu kadar önemli? Bu soruların cevabını Beslenme Uzmanı Başak Kefeli’den aldık.

Organik gıda nedir?

Bir gıdaya organik gıda denilebilmesi için; yetiştirilmesinde ve işlenmesinde, genetik mühendisliğinin, yapay ve benzeri gübrelerin, böcek ilaçlarının, yabani ot ve mantar öldürücü ilaçların, büyütme düzenleyicilerin, hormonların, antibiyotiklerin, koruyucuların, renklendiricilerin, katkı maddelerinin, kimyasal kaplama ve parlatıcı maddelerinin ve kimyasal ambalaj malzemelerinin kullanılmaması gerekir. Organik gıda maddesi; tohumundan ve yetiştirildiği tarladan üretim aşamasına kadar her aşamada kontrol edilip, tamamen doğal yöntemlerle üretilmelidir. Ayrıca organik gıda üretebilmek için tarlanın en az 3 yıl hiçbir tarım ilacı ve kimyasal maddeye maruz bırakılmaması da gerekir. Bütün bu sayılan koşullar yerine getirildiğinde ise üretilen ürün organik gıdadır denilebilir.

Gıdanın organik olup olmadığını nasıl anlayabiliriz?

Marketlerin raflarında bulunan ve üzerinde “Yüzde 100 organik” yazan her ürün ne yazık ki istenilen koşullarda üretilmiş anlamına gelmemektedir. Bunun için organik ürün seçerken özellikle paketlerin etiketleri çok iyi bir şekilde okunmalıdır. Organik ürün üretecek olan firmanın Tarım Bakanlığı tarafından yetki almış kontrol ve sertifikasyon kuruluşlarından biriyle sözleşme yapması zorunludur. Etiketlerinin üzerinde de bu kuruluşların logoları, verdikleri sertifika numaraları ve “Tarım Bakanlığından onaylı” ibaresi bulunmalıdır. Sertifikasyon numarası bulunmayan ürün ne yazık ki organik ürün değildir. Yapılan çalışmalarda; organik besinlerde, yapay kimyasallar kullanılarak üretilen besinlere göre kanserojen bir madde olan nitrat’ın, yüzde 97 oranında az olduğu tespit edilmiştir. Yine kanserojen olduğu bilinen kadminyum maddesinin ana kaynağı olarak gösterilen fosfatlı gübreler organik tarımda kullanılmamaktadır.

Çocuklarda organik gıda tüketimi özellikle hangi yaşlarda önemli?

Tarım uygulamalarında sıklıkla kullanılan kimyasal ajanlar, pestisitler hem toprağı kirletmekte hem de besinin güvenilirliğini azaltmaktadır. Son yıllarda oldukça sık karşılaşılan sağlık sorunları olan kanser, kronik akciğer hastalıklar ve beyin tümörleri, hiperaktivite, otizm gibi hastalıklar ve doğumsal anormallikler şüphesiz ki çevresel toksinlere maruz kalınması sonucunda artıyor. Sağlıklı bir yaşam sürdürebilmek için çevresel toksinlere (meyve ve sebzelerden aldığımız tarım ilacı kalıntıları, hava kirliliği, su kirliliği) maruziyeti mümkün olduğunca en aza indirmemiz gerekir. İnsan sağlığını olumsuz etkileyen bu etmenlerin anne sütüyle bebeğe geçiş yaptığı da bir gerçektir. O zaman sorunun en başına dönmeli ve özellikle hamilelik, emziklilik dönemi ve büyümenin son derece hızlı olduğu yaşamın ilk 3 yılını ele almalıyız. Bu dönemde tüketilmesini önerdiğimiz organik tarım ürünleri sayesinde bebeklerin çevresel toksinlerle karşılaşmasını önemli ölçüde engellemiş oluruz.

Geleneksel tarımda kullanılan kimyasal ajanların çoğu vücudumuzda yağ dokusunda depolanır. Özellikle anne karnındaki bebekte ve yaşamın ilk 3 yılında, yani büyümenin ve yağ hücrelerinin yapımının hızlı olduğu bu dönemde kimyasal ajanlara maruziyet, bebeğin ileri dönemdeki sağlığını ciddi şekilde etkileyecektir. Bu sebeple sağlık için kritik dönemler olan bu dönmelerde organik gıdaların tüketimini öneriyoruz. Bu sayede organik beslenen bebeklerimiz daha sağlıklı büyüyeceklerdir. Tamamlayıcı beslenmeye geçilmiş bir bebekte sırasıyla başlanacak olan besinler; yoğurt, meyve püreleri, sebze çorbaları ve yemekleri, yumurta, kuru baklagiller, etler, balıklar, peynirler ve sütlerdir. Anneler özellikle yaşamın ilk 3 yılında bebeklerine yemek hazırlamak için marketlerden ya da manavlardan alışveriş yaparken besinleri özenle seçmelidir. Meyve-sebze alırken mevsimine uygun, üzerinde organik olduğunu belli eden ibarelerin olduğu ve zedelenmemiş olanlar alınmalıdır. Yine aynı şekilde kurubaklagil, süt, pekmez, bulgur ve yumurta gibi besinleri seçerken de organik olanların seçilmesi bebeğin çevresel toksinlere maruz kalmasını önemli ölçüde engelleyecektir.

Yarının büyükleri olan çocuklarımızın sağlıklı beslenmelerinin üzerinde durulması, bağışıklık sistemlerinin desteklenmesi ve kaliteli besin tüketerek büyümelerinin sağlanması son derece önemlidir. Kontrolsüz tarım uygulamalarının sıklıkla yapıldığı, ilaçlama, gübreleme, depolama, ambalajlama aşamalarında denetimin yetersiz kaldığı Türkiye’de, besin seçimine iki kat daha fazla dikkat edilmelidir. Özellikle bağışıklık sisteminin tam gelişmediği, çevresel kirliliğe açık olunan ve sağlığın temellerinin atıldığı yaşamın ilk 3 yılında güvenilir besin tüketimi oldukça önemlidir.