Koca ev'in hikayesi

House Beautiful/Merih Akdeniz

Datça’nın doğal güzelliklerini tarih ile buluşturan Mehmet Ali Ağa Konağı, özenli restorasyonu ile ‘butik otel’  kavramını aşarak, kültür turizmi için çizgi dışı bir müze-otele dönüşüyor.

Datça bozulmamış doğası, bol oksijenli
havası ve tertemiz deniziyle yıpranmış
dünyamızın yaşanılabilir noktalarından biri. Sizlerle paylaşacağımız restorasyon hikayesi ise bu doğal güzellikleri tarihle buluşturuyor. Datça’da Reşadiye mahallesinin tepelerinde kurulmuş olan Mehmet Ali Ağa Konağı ya da ‘Koca Ev’ diye anılan konut, 1800’lü yılların başında Tuhfezade Mehmet Ali Ağa’nın babası Mehmet Halil Ağa tarafından yaptırılmış. Geniş bir arazi içinde, 1000 metrekarelik kullanım alanı olan, iki katlı bir yapı şeklinde tasarlanmış. Konak yalnızca Datça’da değil, tüm Akdeniz bölgesinde, günümüze ulaşabilmiş en eski sivil mimari örneklerden biri.

Koca Ev, 2002 yılında Pir ailesi tarafından satın alındığında, neredeyse
harabeye dönmüş bir durumdaymış. Çünkü Tuhfezadeler’in iyeliğinden çıktıktan sonra, birkaç kez el değiştirmiş ve başından geçen her tadilat sonrası özgün yapısından uzaklaşmış. Sonrasında Restoratör mimarlar Süreyya Saruhan, Ertuğrul Aladağ ve Ferhat Yasyerli tarafından tarihi etraflıca araştırılan ‘Koca Ev’, 2002-2004 arasında, 80 kişilik bir ekip sayesinde
eski görkemli günlerine geri dönmüş.

Restorasyon çalışmalarının her aşamasında, ekibe binanın özgün yapısının izleri rehberlik etmiş. Zaman içinde fazlasıyla yorgun düşen konağın restorasyon sırasında hasar görmemesi için, önce tümüyle çelik konstrüksiyondan bir örtü hazırlanmış. Çatı her aşamasında belgelenerek sökülmüş, ahşap elemanların bir bölümü yerinde, bir bölümü de bahçede kurulan marangoz atölyesinde onarılmış.

Koca Ev’in restorasyonundaki en önemli aşamalardan biri de kalem işlerinin kurtarılması ve canlandırılması olmuş. Çalışmalara fotoğraflama ve ayrıntılı desen kopyalarının çıkarılmasıyla başlanmış. Kökboyaları analiz edilerek üretilmiş ve sıva yüzeyi bozulmadan yerlerine yerleştirilmiş. Konağın ahşap işçiliği de tıpkı kalem işleri gibi özgün bir anlayışın ürünü.

İşlemeli tavanlar ve ahşap bölmeler,
19. yüzyıl Türk ahşap ve oymacılık sanatının örneklerinden. Konağın görkemli ahşap kapısından girer girmez, 19. yüzyıldan bir Türk evinin günümüz konforuyla birleşmesinden doğan bir yapıda, tarih içinde yolculuğa çıkıyorsunuz. Konağın özenli peyzaj mimariye sahip beş buçuk dönümlük bahçesinin güney ucunda Başoda’yı da içeren bir süit ve dört odalı tarihi taş bir konak sizi karşılıyor. Başoda, yer sedirleri ve antik şamdanları ile konukları eskilere götüren bir süit olarak hazırlanmış.

Dekorasyonda da geçmişe saygı duyularak, Mehmet Pir’in 50 yıla yakın bir sürede oluşturduğu koleksiyonundan, Viyana, İngiliz ve Fransız antika mobilyalar kullanılmış.

Tarihi sadece mekanlarıyla değil, mutfağı ile de yaşatmayı hedefleyen Mehmet Ali Ağa Konağı, Osmanlı, Akdeniz ve Ege kültürünün özgün lezzetleri ile 150 kişiye hizmet verecek kapasitede bir mutfağa sahip. Sizin de Datça’ya yolunuz düşerse, 200 yıllık bir tarihi günümüze taşıyan Koca Ev’i ziyaret etmenizi öneririz.