Parmak emme davranışı normal mi?

Bebeğim/Şenay Çelik

Daha anne karnında kazanılmaya başlanan parmak emme alışkanlığı, bebeklikte doğal bir davranış olarak kabul edilir. Ancak çocukluk döneminde de devam ediyorsa bu konuda önlem almalısınız.

Bebeğiniz parmağını emerken nasıl da sevimli görünüyor değil mi? İlk başlarda anne-babalara sevimli gelen bu görüntü, ilerleyen zaman içinde yerini endişeye bırakabiliyor. Çünkü bebeklik döneminde doğal karşılanan parmak emme, çocuğun büyümesiyle birlikte, farklı yorumlanıyor. Uzmanlar çocukların parmak emme dürtüsünün doğuştan geldiğini belirtse de, anne-babalar farklı yollara başvurarak çocuğun bu alışkanlığından vazgeçmesi için uzun bir çaba sarf ediyor. Kendinizi yıpratmadan uygulayabileceğiniz yöntemler, aslında çok basit. İşte, Acıbadem Fulya Hastanesi’nden Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Demet Matben’in, ceza veya diğer yollara gerek duymadan çocuğunuzun parmak emme alışkanlığını bırakmasını sağlayabileceğiniz yöntemleri...

Parmak emme yaşı

Hemen her anne-baba çocuklarının sürekli parmak emmelerini gördüklerinde “Acaba bir sorun mu var?” kaygısına kapılır. Toplumdaki yaygın kanının aksine parmak emme alışkanlığı, olağan bir durumdur. Ancak dikkatli olmakta yarar var, çünkü parmak emme bazı durumlarda psikolojik bir soruna da işaret edebilir! Parmak emme çocuklarda psikolojik bir etken olmaksızın 3-4 yaşına kadar görülen ve olağan kabul edilen bir durumdur. Yüksek oranda beslenmeye bağlı değildir ve açlıktan kaynaklanmaz. Ağızdan haz alındığı için parmak emme, psikolojik doyum da sağlar. Bu nedenle 1 yaş civarı çocukların hemen hemen yarısı parmaklarını emer. 18. ayda parmak emme sıklaşır ve 3-4 yaşında normal kabul edilir.

Çocuk 4-5 yaşına geldiğinde parmak emme alışkanlığı devam ettiği takdirde bu davranışının çocukça olduğunun ona, anlayabileceği bir dille anlatılması gerekir. Çocuklar bu yaşlarda büyükleri taklit etme eğiliminde olur. Ancak eğer çocuk 5-6 yaş sonrasında hala parmak emme alışkanlığını devam ettiriyorsa veya birden parmak emmeye başlamışsa, hayatında ne gibi kaygı etmenlerinin bulunduğunun iyi araştırılması gerekir. Bunun için mutlaka bir uzmandan yardım alınmalıdır. Çünkü ilgili uzmana başvurulmaz ve altta yatan etmen tespit edilemezse ilerleyen dönemlerde çocukta daha ciddi psikolojik problemler ortaya çıkabilir. Bu nedenle annebabalar mutlaka bir uzmana başvurmalıdır.

Alışkanlık anne karnında başlıyor!

Bebeklerin doğuştan sahip oldukları en güçlü refleks, emme refleksidir. Bu alışkanlık genellikle anne karnında başlar. Bebekler en çok başparmak olmak üzere, diğer parmaklarını, hatta ayak parmaklarını bile emebilir. Bazı bebeklerin doğduklarında parmak veya el bileklerinde görülen kabarcıklar, parmak emme alışkanlığından kaynaklanabilir. Bebek, yaşamak için emmek zorunda kalır. Doğduktan sonra 4-5 aylık oluncaya kadar sadece emerek beslenir. Emme, bebek için haz veren bir faaliyet ve psikolojik bir doyum sağlar. Dolayısıyla zararlı bir davranış olarak görülmez. Beslenmeye bağlı parmak emme 1. yılın sonunda kesilebilir ve 2. yıldan sonra bu davranış durur. İlk 3 yılda çocuk parmak emmenin farkında bile değildir. Çok nadir olarak 5-6 yaşına kadar devam edebilir. Normal davranış ve ilişkiler yoluyla da 1 yaşın sonunda bu alışkanlığını terk edebilir. Ancak eğer yürümeye başladıktan, yani ortalama 1 yaşından sonra da parmağını emiyorsa, bu onun fazla yorgun, rahatsız, mutsuz ve sıkıntılı olduğuna işaret eder. Ancak bu ciddi bir problem olarak görülmez, onu rahatlatan davranışlardan biri olarak ifade edilir.

Ceza ile önlemeye kalkmayın!

Parmak emme, çocuklukta uyumu etkileyen bir davranış değildir. Anne-babalar parmak emmenin bir hastalık olmadığını ve diş deformasyonuna yol açmadığını bilmelidir. Çünkü buna inanan anne-baba ve aile büyükleri, çocuklarını kötü bir alışkanlık olarak düşündükleri parmak emmeden vazgeçirmek için çok şiddetli tedbirlere başvurabilir. Parmaklara acı biber sürmek, elleri-kolları bağlamak veya dayak atarak, onlara unutamayacakları acılar verecek cezalar uygulayabilir. Oysa bu alışkanlığı terk etmek için alınan uygunsuz tedbir ve cezalar, çocukta uyum problemi yaratabilir.

Parmak emme nedenleri

Parmak emme alışkanlığının altında yatan nedenlerin araştırılıp, bir uzman tarafından yardım alınması cezadan daha uygun bir yöntemdir. Çocukların parmak emme nedenleri şöyledir; 1 yaş civarındaki çocuklar uykuya geçerken, Diş çıkarma zamanında diş mineleri kaşındığı için, Çevrelerinde parmak emen birilerini model aldıkları zaman, Ebeveynler arası gerginliklerde, Yeni kardeşin dünyaya gelmesi durumunda, Zorlukla karşılaştıklarında, utanma, sıkılma, yorgunluk belirtisi olarak, Sevgi ve güven eksikliği varsa, Memeden erken koparılmışsa, Ek besinlere zorlanmışsa.

Parmak emmesini önlemek için…

Çocuklarının parmak emme alışkanlığını sonuca kavuşturamayan anne-babalar, sürekli farklı yöntemler denemeye çalışır. Ama bazen, yapılan işlemler çok fazla bir fayda sağlamaz. İşte size bu dönemde yol gösterecek öneriler: Çocuğu uygun pozisyonda besleyin. Bebeği emzirirken veya biberonla beslerken göğsün sıcaklığını duyacak şekilde kendinize yaklaştırın. Böylelikle bebek kendini güvende hissedecektir. Ayrıca yemek verirken hırpalamaktan ve azarlamaktan da kaçının. Memeden erken kesmemeye çalışın. Ona uygun çeşitli faaliyet olanakları ve oyun ortamı yaratarak meşgul olmasını sağlayın.  Çocuğunuzun psikolojisini olumsuz yönde etkileyecek davranışlarınızı düzeltin. Şiddet uygulamayın ve onu batıl fikirlerle korkutmayın. Parmak emmesini terk etme arzusunu harekete geçirmek için onu ödüllendirin. Parmağını ağzına götürdüğü zaman zararsız acı mayi sürülebilir veya ellerine eldiven takılabilir. Ona kendi kendini kontrol edebilmesi için isterse bu alışkanlığı terk edeceği inancını kazandırın.